Supermarkten kunnen meer doen om gezond eten te promoten (maar deze twee zijn al goed bezig)

Gezond eten is belangrijk, zeggen de supermarkten. Maar de schappen en vriezers liggen vol snacks en ongezonde voeding. © Michiel Wijnbergh

Supermarkten doen te weinig om gezond eten te stimuleren, ondanks de afspraken die zij hierover maakten in het Nationaal Preventieakkoord in 2018. Het zijn juist de ongezonde producten die nog altijd de boventoon voeren.

Wat wij kopen hangt voor een groot deel af van wat wij in de supermarkt vinden. Volgens consumentenpsycholoog Patrick Wessels is het aanbod een van de grootste beïnvloeders als het gaat om onze keuze voor gezonde of ongezonde voeding.

,,Dat wat beschikbaar is: wordt verkocht, krijgt de aandacht en wordt gemiddeld genomen normaal gevonden - in die volgorde. Supermarkten hebben dus de beslissende invloed om gezonder (of ongezonder) eten te promoten.”

Dat is een grote verantwoordelijkheid, vindt Wessels. ,,Boodschappen doen is cognitief intensief: bewust nadenken over de boodschappen kost heel veel extra mentale capaciteit na een drukke dag. De mentale weerbaarheid werkt als een spier, die kan dus uitgeput raken.”

,,Na honderden beslissingen gedurende de dag valt het niet mee om dan nog heel bewust na te denken over aankopen, bijvoorbeeld in de supermarkt”, zegt Wessels. ,,Het gemiddelde brein kiest graag de weg van de minste weerstand.”

Gezonde voeding meer op de voorgrond laten treden, kan volgens Wessels het verschil maken. Toch ziet het aanbod er niet goed uit, vinden de opstellers van de Superlijst. Dat is een lijst, gebaseerd op onderzoek van stichting Questionmark. Die laat zien wat Ekoplaza, Lidl, Dirk, Aldi, Jumbo, Coop, Albert Heijn en Plus doen om consumenten te stimuleren om gezond eten en drinken te kopen.

Wat blijkt? Ongezonde varianten zijn volgens het onderzoek nog steeds in de meerderheid. Dit geldt voor productgroepen waarvan de producten zowel binnen als buiten de Schijf van Vijf kunnen vallen.

Welke supermarkten promoten wél gezond eten?

Behalve het gratis fruit voor kinderen bij Jumbo en de waarschuwing voor relatief ongezonde producten op de schappen bij Dirk, is de winkelinrichting in supermarkten verder niet gericht op een gezond voedingspatroon. Daarnaast vallen gemiddeld vier van de vijf aanbiedingen in de folders buiten de Schijf van Vijf. De supermarkt is nog geen gezonde voedselomgeving, concludeert Questionmark daarom.

Er zit geen schot in de zaak: de uitkomst is niet veel anders dan twee jaar geleden, volgens Questionmark. Alleen Ekoplaza en Lidl voerden wezenlijke verbeteringen door.

Eerlijk is eerlijk: sommige supermarkten doen het beter. Lidl en Ekoplaza, de aanvoerders van de Superlijst, melden deze site trots te zijn op hun inspanningen. Lidl heeft als enige keten duidelijke doelstellingen geformuleerd op basis van het Nationaal Preventieakkoord, waarmee de overheid ongezond gedrag terug probeert te dringen. Hier zie je wat dat akkoord inhoudt.

Ook heeft Lidl als enige concrete doelstellingen als het gaat om de verkoop van producten met toegevoegd suiker, zout en verzadigd vet. Ekoplaza heeft als enige supermarkt aanzienlijk meer Schijf van Vijf-producten aangeboden in de folders.

Maatregelen voor gezondere boodschappen afdwingen via wetgeving

,,Uit het onderzoek blijkt er te weinig gebeurt. Terwijl de helft van de volwassenen en één op de zes kinderen in Nederland overgewicht heeft’’, zegt Diena Halbertsma, voorzitter van de Alliantie Voeding voor de Gezonde Generatie. ,,Bovendien komt 70 procent van wat wij dagelijks eten uit de supermarkt. Supermarkten hebben daarom een grote invloed op onze boodschappenkeuzes.”

De afspraken zijn volgens Halbertsma duidelijk vastgelegd in het Nationaal Preventieakkoord. ,,Supermarkten zouden zich dus zeer bewust moeten zijn van het belang hiervan, anders hadden ze deze afspraken niet gemaakt.” Het wordt hoog tijd dat de overheid via wetgeving maatregelen afdwingt, vindt Halbertsma.

Reacties supermarkten

Vrijwel alle supermarkten geven aan meer te doen aan gezondheid dan in de Superlijst wordt beweerd.
Albert Heijn noemt hierbij onder andere de Mijn Leefstijlcoach-app, gezonde Allerhande-recepten en Nutri-Score A/B bij de kassa.
Plus zegt zich momenteel vooral te richten op het toepassen van het voedselkeuzelogo Nutri-Score op de huismerken.
Jumbo zegt de doelstellingen van het Preventieakkoord te ondersteunen en een gevarieerd en gezond eetpatroon te stimuleren, bijvoorbeeld door de richtlijnen van de Schijf van Vijf en Nutri-Score te hanteren.
Dirk stelt met lage prijzen gezonde voeding betaalbaar en toegankelijk te maken. Ook was de supermarkt onder andere initiatiefnemer van de petitie rondom de btw-verlaging op groente en fruit en geeft de supermarkt voorlichting bij het schap.
Aldi is blij dat de stappen die de supermarkt heeft genomen op het gebied van assortiment en productverbetering zijn opgemerkt. De discounter stelt echter ook dat niet alle inspanningen op het thema gezondheid goed naar voren zijn gekomen. Coop heeft geen reactie gegeven.

Quellen: AD

Von : Isabelle Voois